غدهی تیروئید در قدام حنجره و ابتدای نای قرار دارد و از دو لوب تشکیل شده که تحت کنترل غدهای در مغز به نام هیپوفیز است.
هیپوفیز هورمونی ترشح میکند که تیروئید را کنترل می کند، غدهی تیروئید مسئول ترشح دو هورمون اصلی به نامهای t3 , t4 است . این هورمونها در سوخت و ساز بدن مؤثر هستند و همواره باید سطح ثابتی در خون داشته باشند که متابولیسم بدن در حد نرمال باقی بماند. اگر این هورمونها به میزان کمی ترشح شوند شرایط بیمار بر اثر پایین آمدن سوخت و ساز بدن به حدی میرسد که دچار ضعف، بیحالی و بیحوصلگی شده، توان بدنیاش کم میشود، در بدنش مایع جمع میشود، پُفآلود شده و به طور کلی عملکرد دستگاههای بدن کُند میشود.
برای نمونه فرد یبوست پیدا میکند و در خانمها قاعدگی ها دیر به دیر اتفاق میافتد اما اگر ترشح هورمون در اثر پُرکاری تیروئید زیاد شود علائم برعکس میشود؛ فرد تپش قلب پیدا میکند، دچار تعریق زیاد و اضطراب میشود، ممکن است دچار اسهال شود و به طور کلی علائم پُرکاری تیروئید را پیدا کند.
بیماریهای تیروئید که منتج به جراحی میشود
بخشی از اعمال جراحی تیروئید به علت بیماریهای خوشخیم یا بدخیم تیروئید است. اغلب بیماریهای خوشخیمی که باعث میشوند عمل تیروئید پیش بیاید بیماریهایی در اثر پُرکاری تیروئید هستند ضمن اینکه تیروئید کمکار در مراحل بسیار نادری ممکن است منتج به عمل جراحی شود.
اغلب بیماریهای خوش خیمی که به جراحی میرسند بیماریهای خوشخیمی هستند که تظاهر آنها پُرکاری تیروئید است به طور کلی این بیماریها در مراحل ابتدایی با دارو کنترل میشوند بنابراین میتوان گفت که در بیماریهای بدخیم همیشه درمان اول، جراحی است اما در بیماریهای خوش خیم ابتدا باید به درمان طبی فکر کرد و اگر درمان صورت نگرفت باید به سراغ جراحی رفت.
دستهی بیماریهای بدخیم چهار نوع سرطان تیروئید است که منتج به عمل میشوند؛ شایعترین آنها سرطان تیروئید از نوع پاپیلری است. نوع دیگر، سرطان تیروئید از نوع فولیکولر است. سرطان دیگر، از نوع سلول هِرتِل و نوع دیگر سلول مِدولری است.
نوع دیگری از کانسر تیروئید وجود دارد که به نام آنا پلاستیک که سرطانی فوقالعاده وحشی است و اگر خیلی سریع تشخیص داده نشود، اغلب پیش از درمان به دلیل سیر سریعش، بیمار را از پادر میآورد.
در کنار بیماریهای تیروئید خوشخیم و بدخیم، دلیل دیگری هم برای جراحی تیروئید وجود دارد و آن این است که درغدهی تیروئید ندول ایجاد شود به این معنا که سلولهای بافت تیروئید در اثر عوامل ژنتیک و ارث و عوامل محیطی تغییر شکل داده و به یک غده تبدیل شوند؛ شکلگیری این ندول شروع تبدیل شدن به سرطان است.
نوع عمل جراحی تیروئید را دو شاخهی کلی دانست؛ توتال تیروئید به این معنا که کل غدهی تیروئید برداشته شود و یا لوبکتومی و ایسمکتومی.
میان دو لوب تیروئید که در دو طرف گردن قرار دارند شکاف کوچکی قرار گرفته که ایسم تیروئید نامیده میشود. در عمل جراحی لوبکتومی و ایسمکتومی، یک لوب غدهی تیروئید به اضافهی ایسم برداشته میشود.
در چه زمان کدام عمل جراحی صورت میگیرد؟
اگر بیماریهای خوشخیم یا بدخیم تیروئید برای بیمار ایجاد مشکل کرده باشد، باید همهی غدهی تیروئید او برداشته شود . در ندولهایی که احتمال تبدیل شدن به سرطانشان بالاست، بخشی از تیروئید که ندول برای آن ایجاد مشکل کرده، برداشته میشود. آزمایش اولیه برای درمان ندول این است که با استفاده از سوزن سلولهای ندول را نمونهگیری کرده و پس از مشخص شدن جنس آن تصمیم گرفته شود که لوب تیروئید که ندول در آن قرار گرفته برداشته شود یا نه و یا اینکه تیروئید اسکن شود و بر اساس آن تصمیم نهایی برای عمل جراحی تیروئید گرفته شود.
عوارض جراحی تیروئید
عوارض جراحی تیروئید عبارتند از: زمانی که تیروئید برداشته میشود غدهای در بدن که هورمون تیروئید ترشح کند وجود ندارد. بنابراین فردی که این عمل را انجام داده باید تا آخر عمر خود از قرص تیروئید استفاده کند . زمانی که نیمی از تیروئید یا یک لوب آن برداشته میشود، نیازی به مصرف دارو نیست چرا که همان بخش، تیروئید مورد نیاز بدن را تأمین خواهد کرد.
وی با بیان این مطلب که پشت دو لوب تیروئید و چسپیده به آن در هر طرف، دو غده به نام پاراتیروئید وجود دارد افزود؛ غدد پارا تیروئیدی هورمونی به نام پاراتورمون ترشح میکنند که تنظیم کلسیم خون را به عهده دارند. اگر این هورمون ترشح نشود، کلسیم جذب بدن نخواهد شد. زمانی که غدهی تیروئید برداشته میشود جراح باید مراقب باشد که به این غدد آسیبی وارد نشود که در این صورت، بیمار باید تا آخر عمر از قرص کلسیم استفاده کند.
یکی دیگر از عوارض عمل جراحی تیروئید این است که ممکن است دو عصبی که در دو طرف حنجره است که به آنها اعصاب راجعهی حنجره گفته میشود دچار آسیب شوند.
اعصاب راجعهی حنجره به تارهای صوتی عصب میدهند بنابراین زمان عمل تیروئید باید دقت داشت که به این اعصاب باریک و ظریف صدمهای وارد نشود چرا که در این صورت، بیمار در صحبت کردن دچار مشکل خواهد شد.