یافتههای پژوهشگر ایرانی، حاکی از رتبه دوم ایران در بروز بالای ضربه نخاعی در بین 28 کشور در حال توسعه جهان است که شایعترین علت آن تصادفات جادهیی است.
آسیبهای نخاعی به علل مختلفی رخ میدهند که از آن جمله تروما (تصادفات جادهیی، صدمات ورزشی، شغلی، خشونت و افتادن از ارتفاع)، بیماریهای عروقی، تومورها اولیه و متاستاتیک)، عفونتها و نقایص تکاملی ستون فقرات است.
دکتر وفا رحیمی موقر، جراح مغز و اعصاب و همکارانش که در تحقیق خود یافتههای 64 مقاله مربوط به 28 کشور در حال توسعه جهان طی سال های 1989 تا 2012 را با هدف بررسی اپیدمیولوژی ضربه نخاع، متا آنالیز کردهاند، به زیرساختهای مورد استفاده در این تحقیق اشاره کرد و گفت: در این مطالعه که از نوع مروری سیستماتیک بوده است، کشورهای در حال توسعه بر اساس تعریف صندوق بینالمللی پول انتخاب شدند و جستوجوها نیز در سال 2012 در Medline و EMBASE انجام شده است. همچنین مقالات از طریق فهرست مرجع مقالات شناسایی شده، وبسایتها، بعلاوه تماس مستقیم با 112 محقق به دست آمد.
دکتر رحیمی موقر 28 کشور در حال توسعه مورد بررسی در این مطالعه را شامل بلغارستان، ایران، برزیل، چین، آفریقای جنوبی، روسیه، رومانی، گرینلند، تایلند، ترکیه، اردن، ویتنام، قطر، زیمباوه، جزایر فیجی، کویت، سیرالئون، افغانستان، بنگلادش، شیلی، هند، میانمار، نپال، نیجریه، پاکستان، گینه نو، لهستان و عربستان سعودی دانست و اضافه کرد که درباره سایر کشورهای در حال توسعه پژوهشی یافت نشد.
وی گفت: بر اساس یافتههای به دستآمده در این تحقیق، میزان بروز صدمه نخاعی در کشورهای در حال توسعه، 25.5 در هر یک میلیون نفر در سال است که در این بین مردان با 82.8 درصد بیشترین آسیبدیدگان صدمات نخاعی را با میانگین سنی 32.4 سال تشکیل میدهند. به عبارتی در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، مردان چهار برابر زنان دچار ضربه نخاعی میشوند.
دکتر رحیمی موقر، علت بروز بیشتر ضربه نخاعی و همه انواع ضربهها در مردان در تمام کشورها را انجام رفتارهای پرخطر بیشتر در جنس مردان ذکر کرد و افزود: در راس این رفتارهای پرخطر، به ترتیب رفتارهای پرخطر رانندگی، مشاغل پرخطر و نزاع است.
وی همچنین به آمار دیگری در این زمینه اشاره کرد و گفت: در کشورهای توسعهیافته، صدمات نخاعی در تصادفات جادهیی عمدتا گردنی است که باعث فلجی چهار دست و پا شده ، اما در کشورهای در حال توسعه صدمات نخاعی عمدتا پشتی کمری است که منجر به فلج دو پای فرد آسیبدیده میشود.
دکتر رحیمی موقر، مراقبت بهتر آسیبدیدگان نخاعی را شامل بیحرکتی بیمار مصدوم و عدم حرکت گردن، انتقال مصدوم توسط پرسنل خبره اورژانس به جای مردم عامی و وجود واحد مراقبتهای ویژه بیماران ضربه نخاعی که 50درصد مرگ این بیماران را کاهش میدهد دانست و گفت: در کشورهای در حال توسعه، امکانات رسیدگی کافی، بازتوانی مناسب، صندلیهای چرخدار مخصوص بیماران فلج چهار اندام با کارآیی بالا و نیز سازگار کردن محل زندگی و کار این بیماران با شرایط فلج چهار اندام وجود ندارد.
استاد جراحی مغز و اعصاب ، با ابراز تاسف از این که در کشورهای در حال توسعه مصدومان به دلیل امدادرسانی غلط که طی آن اقدام به کشیدن فرد مجروح از خودرو آسیبدیده میشود، گفت: به همین دلیل، افراد با شکستگی مهره به ضایعات نخاعی دچار شده اما در کشورهای توسعهیافته فرد آسیبدیده با پیشرفتهترین ابزار امدادرسانی و توسط امدادرسانان آموزش دیده از محل حادثه جان به درمیبرند و به بخش مراقبت های ویژه نخاعی بیمارستان منتقل میشوند و در نتیجه عمده افرادی که ضایعه نخاعی گردنی دیدهاند زنده میمانند؛ اما درصد قابل توجهی از بیماران ضایعه نخاعی ما در مراحل مختلف میمیرند.
به گفته این محقق، این مساله اهمیت حیاتی نحوه امدادرسانی به آسیبدیدگان حوادث جادهیی را در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران نشان میدهد.
دکتر رحیمی موقر دارای 131 مقاله در مجلات علمی پژوهشی خارجی و شش مقاله در مجلات علمی پژوهشی داخلی در 8 سال اخیر است.