دکتر سید مجید سادات منصوری، متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ جراحی چاقی، در گفتگو با خبرنگار پرتال جراحان ایران گفت: درزمینهی جراحیهای لاپاراسکوپی بايد گفت همهی اعمال جراحی را میشود با استفاده از دوربین و ایجاد برشهای کوچک در بدن انجام داد به این صورت که وسایل ظریفی بدون اینکه شکم شکافته شود ازطريق سوراخ هاي 5 يا 10 ميليمتري وارد حفره شكمي مي شود وعمل جراحي درنهايت ظرافت ودقت انجام می گردد.
جراحیهای چاقی شامل روشهایی نظیر حلقه كًذاري معده، جراحی اسلیو به معنای آستيني کردن یا لولهای کردن معده، جراحی بای پس معده و نهايتاً تلفیق جراحی اسلیو و سوئيج اثني عشر مي باشد كه البته درشرايط خاص و براي افراد خاصي انجام مي شود.
عمل جراحی حلقه گذاري يا بندينگ معده نسبت به گذشته بسیار کاهش پیدا کرده است و بیشتر در کشورهای آمریکایی از این روش استفاده میشود که آن هم تحت تاثیر کمپانیهای سازندهی حلقه است. در حال حاظر حلقه جای خود را به روشهای نوینی داده که عوارض کمتری دارد و خیلی راحتتر هم توسط بيمارتحمل مي شود.
سادات منصوری در مورد اینکه چه افرادی باید مورد عمل جراحی چاقی قرار بگیرند گفت: افرادی که چاق مفرط هستند باید دارای شاخصی باشند که نسبت وزن به مجذور قد آنهاست و به آن" BMI " يعني شاخص تودهی بدن گفته میشود . عددی که حاصل میشود اگر بین 20 تا 25 باشد نرمال است. اگربین 25 تا 30 باشد يعني فرد اضافه وزن دارد، بین 30 تا 35، چاق محسوب میشود و بالای 35 چاق مرضی به حساب میآید. اگر این عدد بالای 40 باشد، چاق مرضی است که باید براي درمان حتماً عمل شود و با رژیم و دارو و غيره چاقی فرد بهبود نمي يابد. BMI كسی که بالای 50 باشد از چاقی سوپر و خیلی شدید رنج مي برد ومعناي آن اينست كه این فرد حتما" باید عمل شود. افراد با BMI بالای 35 در شرایطی عمل می شوند که عارضهای از چاقی را داشته باشند.
به عبارت ديگرافرادی که چاق میشوند ممکن است به عوارضی نظیر فشارخون بالا وافزايش چربی خون، دیابت يا افزايش قندخون، بالارفتن اسید اوریک، آرتروزو تخريب مفاصل، تنگی نفس درزمان فعاليتهاي عادي و... مبتلا شوند. همچنین افراد چاق ممکن است نتوانند ادرارشان را به خوبي کنترل کنند یا مشکلات بازگشت محتویات معده به مري داشته باشند و برخی از خانم هاي چاق ممكنست دچار عقيمي يا ناباروري شوند و یا تنبلي تخمدان ها را داشته باشند ودربرخي موارد حاملگی منجر به سقط پيداكنند. اينهاهمه بخشي ازعوارض جاقي است كه درمورد آن اشاره كرديم.
وی خاطر نشان کرد: اما کسی که BMI او 40 است، حتی اگر هیچ عارضهی چاقی هم نداشته باشد میبايست تحت عمل جراحی چاقی قرار بگیرد.
کسانی كانديد عمل جراحی قرار میگیرند که حداقل یک بار سابقهی رژیم درمانی را داشته باشند که یا ناموفق بوده و یا موفق بوده و دوباره به چاقی خود برگشته اند. افرادی که در خانوادهی خود دارای ژن چاقی هستند نيز بايد مورد توجه قراربگيرند كه درصورت عدم پاسخ به روش هاي كاهنده وزن، ميتوانند كانديد عمل جراحي باشند.
سادات منصوری اضافه کرد: برای کسانی که قرار است مورد عمل جراحی چاقی قرار بگیرند علاوه بر آزمایشهای روتين، بايد يك سري آزمايشهاي هورمونی درخواست شود تا از نظر غدد و متابولیسم چک شوند. معدهی این افراد از طریق آندوسکوپی مورد بررسی قرار میگیرد که قبل ازعمل مشکلی نداشته باشد. سونوگرافی از آنها به عمل میآید که اگر دارای سنگ کیسهی صفرا بودند همزمان کیسهی صفرای آنها هم مورد عمل جراحی قرار گیرد. همچنين تخمدانهای اين افراد طي همين سونوگرافي مورد بررسي قرارميكًيرد تا اگرعملكردمناسبي نداشته باشد مورد ارزيابي مجدد پس ازعمل قرارگيرد وبازكًشت آن به وضع نرمال تأييد گردد. کبد افراد مورد بررسی قرار میگیرد که گاهی ممکن است کبد چرب داشته باشند. پس از عمل ميزان رسوب چربي درآن پایین خواهد آمد. افراد از نظر مسائل قلبی و ریوی هم مورد بررسی قرار میگیرند تا برای عمل آماده شوند.
دکتر سادات منصوری در توضیح اینکه چه افرادی چاق هستند بیان داشت : به طور کلی افراد چاق دو دسته هستند؛ افرادی که پرخوری میکنند و دیر سیر میشوند. این افراد به دفعات میخورند و با حجم زیاد به این دلیل که فعالیت هورمون معدهشان زیاد است. در عمل اسلیو این قسمت از معده برداشته میشود و فرد دیگر اشتها به خوردن غذا ندارد؛ ممکن است احساس گرسنگی داشته باشد اما ولعی که پیش از عمل برای خوردن غذا داشت از بین میرود. اين افراد بخوبي به عمل اسليو جواب ميدهند. اگرچه ممكنست درموارد خاصي بسته به روحيات وشخصيت فرد، عمل حلقه يا بندينگ معده مفيد باشد اما چون اقدامي موقت وروشي بسيار محدود كننده است لذا براي همه كس توصيه نمي شود.
دستهی دوم افرادی هستند که بیشتر شیرینیجات و حلویات میخورند. این افراد به بستنی علاقهی زیادی دارند. آجیل و تنقلات جزء ثابت برنامهی غذایی این افراد است و این در حالی است که یک کاسهی ماستخوری تخمه ياآجيل به اندازهی یک پرس چلوکباب کالری ايجاد می كند بنابراین این افراد ورودی کالری شان زیاد است حتی اگر غذایشان حجمی هم نداشته باشد .براي اين افراد وكسانيكه بطور ژنتيكي چاق هستند وبه رژیم درماني پاسخ مناسب نمي دهند، عمل باي پاس معده يا ميني باي پاس بسيار سودمند خواهد بود.
وی در پاسخ به اینکه کدام اعمال جراحی برای فرد چاق مناسب است بیان داشت: افراد بسته به اینکه در کدام یک از این گروهها جای گرفته باشند نوع عملشان هم متفاوت است. عمل اسلیو برای افرادی که در گروه اول قرار میگیرند که شامل افراد پرخور میشود بسیار مناسب است. افرادی از این گروه که سنشان کم است یا شرایطشان ایجاب کند ممکن است از حلقه هم برای آنها استفاده شود. این عمل باعث میشود ورودی غذا کم شود و زمانی که محدوديت حجم غذا براي معده درنظر گرفته ميشود فرد به تدريج لاغر خواهد شد. اگر فرد بتواند با حلقه کنار بیاید عمل بندينگ عمل نسبتاً خوبي است وقابل برگشت است. اما اگر نتواند با حلقه کنار بیاید و احتمال این برود که چاقی او مداوا نگردد باید از عمل اسلیو استفاده کرد و این افراد چندین سال لاغر میمانند مگر اینکه شیرینی خوری کنند یا انگیزههایشان را درمراعات دستورات غذايي وورزس كردن از دست بدهند.
برای افرادی که شیرینیجات زیاد میخورند عمل بای پس بهتر جواب میدهد به این دلیل که با این عمل، زمانی که افراد شیرینیجات میخورند قندشان پایین میآید و ترجيح ميدهند كه مواد كم كربوهيدرات مصرف كنند.
افراد ی که BMI بالای 50 باشد مورد عمل جراحی تلفیقی قرار میگیرند زيرا هم بايد عمل محدوديت ورود غذا و هم اختلال درجذب را برايشان ايجاد كرد وگر نه پاسخ مناسبي به روش درماني ديگر نخواهند داد. اين عمل شامل تلفيق اسليو وباي پاس اثني عشر يا سوئيچ اثني عشر زر يك زمان و يا در دو زمان بافاصله شش ماه تايك سال است.
به بيماران بايد اين نكته را يادآوري نمود كه زمان كامل براي كاهش وزن كوتاه نيست و مدت حدود يك سال و نیم طول میکشد تا تغییر وزن بيمار بحد مورد نظر ايجاد شود و او به انتظاری که از خود دارد آگاه باشد و از خود توقع بیش از حد نداشته باشد.
بالطبع هرعمل جراحي عوارض خاص خودش رادارد كه دراين مورد نيز حتماً فرد بايد ازنوع عوارض وروش درماني آن مطلع باشد. بيماربايد ازمدت زمان بستري ودوره نقاهت بعدازعمل آگاهي كامل داشته باشد ودرصورت لزوم تكنيك عمل ومحدوديتهايي كه بعداً پيدا مي كند را به خوبي بداند.