دکتر مجتبی امیری؛متخصص پوست و مو، رشتهی پیوند مو درعینحال که جذابیتهایبسیاری دارد ظلمهای زیادی هم در حق آن شده است. پیوند مو باید در جایگاه خود تحولی بزرگ در علم پزشکی بهحساب بیاید به این دلیل که تا چند دهه پیش کسی که به هر دلیلی موهای خود را از دست میداد امکان ترمیم و برگرداندن موهای ازدسترفته وجود نداشت.
دکتر مجتبی امیری در گفتگو با پرتال جراحان ایران ضمن بیان این مطلب که پیوند مو این فرصت را به وجود آورد که امکان ترمیم موهای از دست رفته به وجود بیاید اظهار داشت؛ رشتهی پیوند مو سیری حدودشصتسال دارد به این معنا که بیش از شصت سال پیش، کشف شد که اگر پیاز مو از یک ناحیهی بدن برداشتهشده و به محل جدید منتقل شود، مو در محل جدید به رشد خود ادامه خواهد داد. این اکتشاف تا حدود سه دههی پیش به دلیل تداخل با جنگ جهانی مغفول ماند. از سه دههی پیش مجدداً کار روی آن آغاز شد و حالا نزدیک به دو دهه است که پیوند مو جایگاه خود را پیداکرده است.
این متخصص پوست،مو،زیبایی که بورد تخصصی پیوند موی خود را از آمریکا کسب کرده است اساس پیوند مو را این دانست که مو از هر محلی که برداشته و منتقل میشود، ویژگیهای خود را به محل جدید حمل میکند به این مفهوم که رنگ، ضخامت، تأثیرپذیری ازهورمونها و سایر ویژگیهای مو در محل جدید تابع محل قبلی است.
به اعتقاد دکتر امیری این تئوری سبب شد که در مردها یا زنهایی که زمینهی طاسی دارند از موهای پشت سر و بالای گوش برای انتقال به محلهای بیمو استفاده شودچراکه این موهابه این دلیل که به گیرندههای هورمونی حساس نیستند هیچ وقت نمیریزند. بنابراین زمانی که به محل جدید منتقل میشوند به رشد خود ادامه خواهند داد.
وی با بیان این مطلب که در سیر اولیه،پانچهای چهار یا پنج میلیمتری را به محلهای جدید انتقال میدادند که نمایی عروسکی و چمن مانند تکهتکه به خود پیدا میکرد، گفت؛بهتدریج با پیشرفت علم پیوند مو، پیوند مو به مرحلهی فولیکولار یونیت(fu) رسید؛ پیازهای مو بهصورت دستهها یک، دو، سه یا چهار تار مویی درون یک غلاف هستند که یک خانواده یا واحد فولیکولی محسوب میشوند. بنابراین فولیکولار یونیت یک واحد پیوند مو است. زمانی که گفته میشود چند فولیکول پیوند زده شده یعنی چند واحد فولیکولی پیوند زده شده است که هر فولیکول میتواند بین یک تا چهار تار مو داشته باشد.
دکتر امیری افرادی که کاندیدای مناسبی برای پیوند مو هستند و از این عمل سود میبرند را در درجهی اول کسانی دانست که دچار ریزش موی هورمونی- ژنتیکی شده باشند که هم در آقایان و هم در خانمها وجود دارد و در درجهی دوم کسانی که به دلیل سوختگیها، عملهای جراحی، تصادفها، رادیوتراپی و یابیماریهایی نظیر لیکن پلانک، کچلی سر و لوپوس، فولیکول موی خود را بهصورت دائم از دست داده باشند.
وی با اشاره به این مطلب که در گذشته گفته میشد که باید همهی موها ریخته شود و بعد عمل پیوند انجام بگیرد گفت؛ در حال حاضر جراحان برای این عمل، محدودیت سنی قائل نیستند. ممکن است فردی در سنین پایین، تعداد زیادی از موهای خود را از دست داده باشد و کاندیدای مناسبی برای پیوند مو باشد. خانمهایی که ریزش موی هورمونی ژنتیکی دارند، نیز میتوانند از پیوند مو نتیجه خوبی بگیرند.
دکتر امیری افزود؛ از نظر سلامت عمومی به این دلیل که پیوند مو عملی سرپایی محسوب میشودمعمولاً محدودیتی برای آن وجود ندارد و فردی که از سلامت عمومی نسبی برخوردار است حتی در سنین بالا میتواند عمل پیوند مو را انجام دهد.
این متخصص پیوند مو و لیزر ضمن اظهار تأسف از این موضوع که تبلیغات تجاری،افرادغیرمتخصص وبرخی اوقات،غیرپزشک شرایطی را به وجودآوردهاندکه افرادی که قصدانجام عمل پیوند مودارند ازحق وحقوق وانتظارخودازاین عملآگاه نباشند افزود؛ در ایران در حق یک پیوند موی موفق، ظلم شده؛ پیوند موی موفق شرایط خاص خود را دارد به این مفهوم که باید به لحاظ ظاهر، نمایی کاملاً طبیعی از نظر خط مو، فاصلهی تارهای مو و تراکم به وجود بیاید. از سوی دیگر باید کمترین آسیب به موهای برداشت شده وارد شود چرا قرار است نود تا نود و پنج درصد از موهای برداشت شده به رشد خود در محل جدید ادامه دهند بنابراین باید کمترین آسیب برداشت شوند. همچنین میزان برداشت از بانک مو باید به نحوی باشد که این محل در سالهای بعد دچار آسیب نشود.
دکتر امیری اظهار داشت؛ جراح باید تخمینی دقیق و واقعی از میزان موی قابل برداشت و نیاز به مو داشته باشد و به همان میزانی که امکان برداشت وجود دارد این عمل انجام شود؛ اگر برداشت بیش از حد انجام شود یا از نواحیای برداشت شود که امکان ریزش مو وجود دارد قطعاً در آینده شاهد موهایی غیر طبیعی در فرد خواهیم بود. همچنین ظاهر و طراحی خط مو و جهت آن باید به نحوی باشد که با تغییر سن و تغییرات چهره با بالا رفتن سن، خط مو حالتی غیر طبیعی به خود نگیرد.
دکتر امیری روشهای پیوند مو را به دو دسته تقسیم کرد و اظهار داشت؛ روش کاشت تقریباً در همه یکی و تفاوت روشها تنها در نوع برداشت است. یک روش، روش استاندارد پیوند مو یا fut است که یک نوار به طول 20 تا 30 و عرض یک تا یک و نیم سانتیمتر تحت بیحسی موضعی برداشتشده سپس ناحیهای که برداشت از آن صورت گرفته بخیه میشود. موها توسط میکروسکوپ به واحدهای فولیکولی تقسیم میشوند و پس از اینکه به ناحیهی گیرنده بیحسی موضعی زده شد، واحدهای فولیکولی با برشهای کمتر از یک میلیمترکه در پوست سر ایجاد میشود پیوند زده میشوند و این وظیفهی جراح است که فولیکولهای مو را متناسب با ناحیهای که طراحی کرده، در محل کاشت تقسیم کند.
وی پیرامون روش دوم پیوند مو گفت؛ روش تکمیلی که در برخی افراد ممکن است روش اصلی باشد، fit نام داردکه در آن بهوسیلهی پانچهای کمتر از یک میلیمترفولیکولهایکییکی جدا میشوند.
دکتر امیری هر کدام ازاین روشهارا دارای معایب و محاسنی دانست و افزود؛ وظیفهی جراح این است که تشخیص دهد هر فرد شرایط بهتری برای کدام روش دارد. وی اما روش اصلی پیوند مو را روش نواری دانست و روش دوم را روشی کمکی که برای تکمیل روش اول دانست که به ندرت در برخی افراد به عنوان روش اصلی از آن استفاده میشود. وی افزود؛ با روش fut کمترین ضایعات و بیشترین حجم مو در یک جلسه پیوند داده میشود. ضمن اینکه بهترین نتیجهی زیبایی هم از این روش به دست میآید.
وی پیرامون شرایط پس ازعمل گفت؛ پس از عمل پیوند مو معمولاً پانسمانی 24 ساعته روی سر قرار میگیرد که پس از آن فرد میتواند استحمام کند. یک عمل پیوند موی موفقیتآمیز معمولاً تورم و کبودی زیر چشم و صورت نخواهد داشت و فرد میتواند فردای همان روز به فعالیت روزانهی خود ادامه دهد.
دکتر امیری افزود؛ بعد از کاشت، موها تا دو هفته به رشد خود ادامه میدهند، بین دو تا سه هفته شروع به ریزش میکنند و حدود سه تا چهار ماه پس از پیوند، موهای پیوند شده شروع به رشد مجدد میکنند و به طور کلی بین 9 تا 12 ماه تقریباً همهی موهای کاشته شده رشد خواهند کرد و اینهاموهایی هستند که هیچوقت نمیریزند، دائمی هستند و برای نگهداری آنها نیازی به درمان یا دارو خاصی وجود ندارد.
دکتر امیری تعداد فولیکولهای پیوند زده شده در یک جلسهی عمل جراحی را چیزی حدود دو تا سه هزار فولیکول دانست که 80 تا 100 سانتیمتر مربع محسوب میشودو بیشتر از این تعداد پیشنهاد نمیشود چرا که مدتزمان عمل پیوند مو باید چهار تا پنج ساعت باشد. طولانیتر شدن زمان سبب میشود تعدادی از فولیکولها بمیرند.
وی اما به این نکته هم اشاره کرد که افرادی هم هستند که امکان روش ترکیبی برای آنها وجود دارد به این معنا که ناحیهی بانک موی خوبی دارند که برای این افراد در یک جلسه حداکثر مقدار برداشت صورت خواهد گرفت.
دکتر مجتبی امیری به گذشتهی نه چندان دوری اشاره کرد که افرادی که بانک موی خوبی نداشتند یا به بیماریهایی مبتلا بودند که امکان برداشت موی خود آنها وجود نداشت، پیوند موی مصنوعی انجام میدادند. وی اظهار داشت؛استفاده از تارهای مصنوعی هم بسیار هزینهبر است و هم موهای کاشته شده به مرور و در اثر فشارهایی مثل شانه زدن کنده میشوندضمن اینکهتعداد قابل توجهی از افرادی که این عمل را انجام دادهاند بدنشان به این تارهای مصنوعی واکنشهایی نظیر حساسیت از خود نشان داده است. به همین دلیل این روش تقریباًمنسوخشده مگر در موارد بسیار استثنایی که جراح چارهی دیگری نداشته باشد.
این جراح پیوند موی طبیعی گفت؛ در انتهای تارهای مصنوعی گرههایی وجود دارد که با سوزنهای مخصوصی به زیر پوست فرستاده میشوند و تفاوت آن با کلاهگیس در این است که در کلاهگیس یک سری موهای بافتهشده روی توری توسط چسب یا گیره به موهای باقیمانده وصل میشوند و درواقع بسیاری از افرادی که برای پیوند مو اقدام میکنند برای فرار از این کلاهگیسهای مصنوعی است.